© 2023
विधिशासत्रीय मान्यताहरुलाई नियालेर हेर्दा, संविधानको निर्माण मुख्यतः सामाजिक सन्धि वा समाजका व्यक्तिहरूबीचको सहमतिबाट भएको हुन्छ र यसले राजनैतिक शक्तिको प्रयोग, सरकारको संगठन र अधिकार तथा जिम्मेवारीको वितरणको लागि अनुसरण गर्नु पर्ने अवधारणा स्थापना गर्दछ भन्ने मान्यताको व्यापक व्याख्या भएको पाईन्छ। संविधानले जनताले गरेका साझा छनोट र समझौताहरूलाई प्रतिविम्बित गर्दछ, जसले
नेपालमा साउन महिनाका लागि मात्रै चुरा पोते मेहन्दीको आयात वार्षिक २ अरव भन्दा बढिको हुने गर्दछ । हामीले बाल्यकालमा बटुल्ने
भानुभक्तले पहिलो पटक अध्यात्म रामायणलाई नेपाली सरल भाषामा भावानुवाद गरेपछि भने यो काव्य नेपाली जनजिब्रोमा राम्रोसँग झुण्डिएको थियो । यस
यथार्थमा यो धारणाले कर्मचारीतन्त्रलाई निर्भिक र स्वतन्त्र भएर काम गर्न दिँदैन। किनकि हामीले त्यतिखेरदेखि नै गलत संस्कृतिको सुरुवात गरिसकेका छौ।
गुरुले सर्टिफिकेट होइन ज्ञान दिने हो, नम्बर दिने होइन अमर बनाउने हो, अक्षरमात्र चिनाउने होइन अजय गराउने हो । गुरु
‘आफैँ बोक्सी, आफैं झाँक्री’ हुने बानी लागेको हाम्रो शासनयन्त्रमा मन्त्रीहरुको स्पष्ट कार्यविभाजन र योगदानको आत्ममूल्याङ्कन गर्न लगाउने कार्य त्यति सजिलो
कर्मचारीतन्त्रले साँच्चै काम नगरेकै हो तरु यसको सहि उत्तर, हो ! अहिलेको कर्मचारीले तन्त्रले योग्यता अनुसार काम गरेको छैन। किनकि
दुर्गाले रक्तबीज, महिषासुर, शुम्भ, निशुम्भसँग युद्ध गरिन् । सीताले ऐरावणलाई यमराजको द्वारमा पठाइन् । पछिल्लोकालमा अङ्ग्रेज र मुसलमानसेनासँग नेपाली महिलाले
योग्य, विज्ञ, अनुभवी, तटस्थ र राजनीतिक नेतृत्वको विश्वास जित्ने व्यक्ति यो पदमा नपुगुन्जेल यस्ता गुनासा र प्रश्नहरु दोहोरि रहन्छन्। किनकि
सिंहदरबार भित्रको कर्मचारी व्यवस्थापनको त यो अवस्था छ भने सिंहदरबारले प्रदेश र स्थानीय तहका दुरदराजका प्रशासनको नीति र कार्यान्वयनको निगरानी
आज (जुन–५) विश्व वातावरण दिवस । संयुक्त राष्ट्रसङ्घको आह्वानमा आजका दिन विश्वभर यो दिवस मनाउने गरिन्छ । नेपालमा पनि यस
पदिय जिम्मेवारी लाई क्षमता र आवश्यकताको आधारमा कामको बाँडफाडको अर्थमा लिनु पर्छ। पद अहंकार र शासकिय रवाफमा नबदलियोस भनेर निरन्तर
गणतान्त्रिक शासन प्रणाली समग्रमा राजसंस्थाकालीन प्रणालीभन्दा हरेक हिसाबले राम्रो शासन प्रणाली मानिन्छ । यसरी प्राप्त भएको गणतन्त्रलाई जन उत्तरदायी, लोकप्रिय
जनताले यो व्यवस्थाबाटै ‘डेलिभरी’ चाहेका छन् । जनता शासन व्यवस्था होइन कि गणतन्त्रलाई जीवन पद्दतिसँग जोडेर परीक्षण गर्न चाहन्छन् ।
हामीले आर्य संस्कृति जन्मायौँ, सनातन धर्मलाई अपनायौँ । गाई, भाइ र माईलाई साथमा लिएर वनस्पतिदेखि जनावरसम्मलाई प्रेम ग-यौँ । हामी
शास्त्रका विषयलाई समय सापेक्ष एवं वैज्ञानिक तरिकाले बुझिएन, व्यावहारिकरूपले व्याख्या गरिएन, प्रतीकात्मकरूपलाई ध्यान दिइएन भने पहाड हिँडेका, पशुपंक्षीले देवतालाई बोकेका,
परिस्थिति यस्तै रहने हो भने छोराछोरी कि परदेश जानेछन् कि मधेश। आमा पनि उनीहरूसँगै जानेछन्। अनि फगत चौलानी खोलो मात्र
काठमाडौँ संस्कृति, सभ्यता र कलाको नमूना हो। यो अद्भुत सहर कुरुपतातिर धकलिएको धेरै भयो। यहाँका स्वच्छ नदीनाला, मलिलो माटो र
नेपालमा भ्रष्टाचार फैलिनुका मुख्य कारण नै नीतिगत भ्रष्टाचार र ठूला भ्रष्टाचार हुन् । यी विषयलाई तत्कालिन सरकारले गलत मनसायका साथ
२०४६ यता लामो समय सत्तामा रहेका नेपाली काँग्रेस र नेकपा एमालेवाट केही पार लाग्दैन् भन्ने अनुभूति गर्दै हिंसात्मक राजनीतिक अभ्यासवाट