युक्रेनमा जारी रुसी आक्रमणमा एउटा यस्तो एक शहर छ जसले रूसी सेनालाई आफ्नो भूमिबाट खेदाएको छ।
यो युद्ध अहिलेसम्मको युद्धको सबैभन्दा निर्णायक लडाइहरू मध्ये एक थियो– खेती र उर्वर भूमि सहर भोज्नेसेन्स्क र यसको रणनीतिकरूपमा महत्त्वपूर्ण पुलको नियन्त्रणमा दुई दिनको भीषण लडाइँ चल्यो ।
यदि रूस यहाँ विजयी भएको भए यसले ओडेसाको विशाल बन्दरगाह र कृष्ण सागर तटमा रहेको एक प्रमुख आणविक उर्जा केन्द्रलाई नियन्त्रणमा लिन सक्षम हुने थियो।
तर यसको सट्टा स्थानीय स्वयंसेवकहरूको सेनाद्वारा समर्थित युक्रेनी सेनाले रूसी सेनाको मनसायलाई पराजित गर्यो।
पहिले युक्रेनी सेनाले पुललाई विस्फोट गराए र त्यसपछि आक्रमणकारी रुसी सेनालाई १०० किलोमिटर पूर्वतिर धकेले।
स्थानीय भावना
“हामीले यो कसरी गर्यौं भनेर व्याख्या गर्न गाह्रो छ”, भोज्नेसेन्स्कका ३२ वर्षीय मेयर येभनी भेलिचकोले टाउन हलबाहिर जनतासमक्ष शरीरको कवच लगाएर बोल्दै भने, “लड्न र लड्ने जोसका लागि हाम्रा स्थानीय जनता र युक्रेनी सेनालाई धन्यवाद।”
तर त्यो लडाईंको लगभग तीन हप्तापछि मेयरले रूसी सेनाले अर्को आक्रमण गर्न सक्ने र शहरका स्वयंसेवकहरूले तिनीहरूलाई दोस्रो पटक रोक्न हतियारको अभाव हुने चेतावनी दिए।
“यो एक रणनीतिक स्थान हो, हामीले यो शहरको मात्र सुरक्षा गर्दैनौँ, तर यसको पछाडि सबै क्षेत्रहरू हाम्रो हातमा छन् र हामीसँग हाम्रा शत्रुहरू जस्तो भारी हतियार छैन”, उनले भने।
ब्रिटिश एन्टी–ट्याङ्क मिसाइलहरूको सहयोग
धेरै मोर्चामा युक्रेनमा पठाइएका ब्रिटिश एन्टि–ट्याङ्क मिसाइलहरूले भोजनेसेन्स्कमा रूसी सेनालाई विफल पार्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले।
“यी हतियारहरूले मात्रै हामीले हाम्रो शत्रुलाई यहाँ परास्त गर्न सक्यौँ। हामी हाम्रा सहयोगीहरूलाई उनीहरूको समर्थनका लागि धन्यवाद दिन्छौँ। तर हामीलाई थप हतियार चाहिन्छ किनभने शत्रुका काफिलाहरू आइरहनेछन्”, भेलिचकोले भने।
रुसी सेनाले युक्रेनको दोस्रो ठूलो नदी दक्षिणी बुहमाथिको यो ठूलो पुल आफ्नो कब्जामा लिन सकेन र यसले भोज्नेसेन्स्कको रणनीतिक महत्त्वलाई अझ स्पष्ट बनायो।
अहिले भोज्नेसेन्स्क युक्रेनका धेरै शहरहरू जस्तै भूताहा शहर बनेको त छैन तर यहाँको हावा नियमित हवाई आक्रमणको साइरनसँग मिसिएको छ।
यद्यपि हालैका हप्ताहरूमा हजारौँ मानिस रेल वा खाल्डाखुल्डी भएका ग्रामीण सडकमार्फत शहर छोड्दै छन्।
तर अझै पनि यस शहरमा बसोबास गरिरहेका यी धेरै मानिसहरू आफ्नो ठूलो विजयको कथा बारम्बार सुनाउन उत्सुक देखिन्छन्।
रुसी सेनाले रातारात शहर छोडे
अलेक्जेन्डर नामका एक स्थानीय पसलले एके–४७ लिएर अग्रपङ्क्तिमा आफूलाई नेतृत्व गरिरहेको भिडियो बनाए । उनले भने, “यो सम्पूर्ण शहरबाट ठूलो प्रयास थियो। हामीले शिकार राइफलहरू प्रयोग गर्यौँ, मानिसहरूले इँटा र भाँडोले जवाफ दिए र रूसी सेनाको सामना गर्यौँ, वृद्ध महिलाहरूले बालुवाका भारी झोलाहरू बोकेर यस लडाईंमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिए।”
“रूसीहरूलाई थाहा थिएन कि कहाँ हेर्ने वा अर्को आक्रमण कहाँबाट आउन सक्छ”, उनी भन्छन्। “मैले यसरी समुदायलाई भेला भएको कहिल्यै देखेको थिइनँ ।”
रुसी सेनाले आक्रमण गरेको केही घण्टामै युक्रेनी सेनाले ध्वस्त पारेको भाँचिएको पुलमा उभिएर उनले यस्तो बताएका हुन् ।
भोज्नेसेन्स्कको दक्षिणी छेउमा रहेको राकोभ गाउँमा रहेको स्वेतलाना निकोलाभनाको बगैँचामा देखिएको रुसी ट्याङ्क र वस्तुहरूको थुप्रोले टाढैबाट ध्यान आकर्षित गर्छ। सबैभन्दा भयङ्कर लडाईंहरू यहाँ लडेका थिए।
यस बगैँचामा रगतले दागिएको ब्यान्डेज र रूसी रासन प्याकेजहरू देखिन्छन्। आफ्नो पतिको टुल शेडलाई औंल्याउँदै ५९ वर्षीया स्वेतलानाले रुसीहरूले त्यहाँ दुई युक्रेनी सैनिकहरूलाई बन्धक बनाएको बताइन्।
“मेरो ढोकामा रगतको दाग हेर्नुहोस्”, आगन्तुकहरूलाई उनको जीर्ण कुटीरमा निम्तो दिँदै उनी भन्छिन् ।
शहरमा आक्रमण हुँदा स्वेतलानाको घर रुसी कब्जामा थियो र उनको परिवार तहखानामा आश्रय लिइरहेको थियो। त्यतिबेला रुसी सेनाले उनको पूरै घरलाई अस्थायी अस्पतालमा परिणत गरिदिएको थियो ।
“जब म अर्को दिन लुगा लिन आएँ। जताततै घाइते मान्छे देखेँ। दशौँ मान्छे। अहिले मैले धेरैजसो रगत सफा गरिसकेको छु, ”उनी भन्छिन्, “एक रात तिनीहरूले हतारमा ठाउँ छोडे। तिनीहरूले सबै पछाडि छोडे– जुत्ता, मोजा, शरीर हतियार, हेलमेट– र केवल आफ्ना मृतक र घाइतेहरू बोकेर भागे।”
स्थानीय अन्त्येष्टि निर्देशक मिखाइलो सोकुरेन्कोलाई खेतमा गएर रुसी सैनिकको शव सवारी साधनमा लैजाने जिम्मा दिइएको थियो।
उनले भनिन् “यहाँ जे गरे म उनीहरुलाई मान्छे ठान्दिनँ, तर मैदानमा छाड्नु गलत हुनेछ, उनीहरु मरेपछि पनि जनतालाई डराउँछन् ।”
“रूसीहरू मानसिकरूपमा बिरामी छन्, त्यसैले हामी तयार हुनुपर्छ, तर जित हाम्रो हुनेछ र हामी रूसीहरूलाई हाम्रो भूमिबाट धपाउनेछौँ”, उनले भनिन् । (बीबीसीको सहयोगमा)
